Բիզնես սկսելուց առաջ կարևոր է որոշել հարկերի վճարման համակարգը՝ ընտրելով ձեզ համար ամենաօպտիմալ տարբերակը։ ՀՀ-ում անհատ ձեռնարկատերերի հարկումը իրականացվում է հարկման երկու համակարգով՝ ընդհանուր և հատուկ, յուրաքանչյուրը տվյալ համակարգի համար նախատեսված հարկատեսակներով:
Հարկման ընդհանուր համակարգ.
Այսպես՝ հարկման ընդհանուր համակարգում հարկ վճարողները ընդհանուր կարգով հաշվարկում և վճարում են իրենց հարկերը. ավելացված արժեքի հարկը (ԱԱՀ) և (կամ) շահութահարկը:
Հարկման հատուկ համակարգեր.
Շրջանառության հարկ, որի դեպքում անհատ ձեռնարկատերերը իրենց իրականացրած գործունեության արդյունքում հաշվարկում և վճարում են շրջանառության հարկ, որը փոխարինում է ԱԱՀ-ին:
Միկրոձեռնարկատիրության հարկման համակարգ, որի դեպքում անհատ ձեռնարկատերը իրականացնելով օրենքով սահմանված համապատասխան գործունեություն, ազատվում է ձեռնարկատիրությանն առնչվող բոլոր տեսակի պետական հարկերից:
Սովորաբար հարկման հատուկ համակարգերի դեպքում հարկերի հաշվարկումը և վճարումը ավելի պարզ է:
ԱՁ-ի կողմից վճարվող հարկատեսկները:
1. Ավելացված արժեքի հարկը ապրանքների ու ոչ նյութական ակտիվների վաճառքի ու վարձակալության, աշխատանքների կատարման, ծառայությունների մատուցման, գործարքների կնքման արդյունքում պետական բյուջե վճարվող հարկ է:
ԱԱՀ դրույքաչափը յուրաքանչյուր գործարքի գումարի 20 տոկոսն է, որը հաշվարկվում ու վճարվում է ամսական կարգով։
2.Շահութահարկը բիզնեսի համախառն եկամտից (հասույթից) պետական բյուջե վճարվող հարկ է։ Շահութահարկի դրույքաչափը սահմանվում է 18 տոկոս, իսկ հարկման բազան որոշելիս հասույթից նվազեցվում են հիմնավորված ձեռնարկատիրական ծախսերը, կորուստները և այլ նվազեցումները։ Շահութահարկը վճարվում է տարեկան կտրվածքով, սակայն նաև անհրաժեշտ է վճարել եռամսյակային կանխավճարներ։
3.Շրջանառության հարկը փոխարինում է ԱԱՀ-ին և շահութահարկին, ու այդ հարկային համակարգից օգտվելու համար պետք է ամեն տարի մինչև փետրվարի 20-ը հարկային մարմին ներկայացնել համապատասխան հայտարարություն։ Այն վճարվում է ամբողջ շրջանառությունից և հաշվարկվում ու վճարվում է եռամսյակային կարգով: Որոշ դեպքերում (օրինակ՝ հանրային սննդի ոլորտում) թույլատրվում են ծախսերի նվազեցումներ։
Շրջանառության հարկի դրույքաչափը 1.5%-ից մինչև 5% է՝ կախված գործունեության տեսակից:
Շրջանառության հարկ վճարող կարող է լինել այն բիզնեսը, որի տարեկան շրջանառությունը չի գերազանցել 115 միլիոն դրամը։
ԱՁ- ի կողմից վճարվող այլ հարկեր:
1. Եկամտային հարկ
Եկամտային հարկը հաշվարկվում ու վճարվում է անհատի կողմից ստացված համախառն եկամտից։ Բիզնեսը պետք է հաշվարկի ու վճարի իր աշխատողների ու իրեն ծառայություն մատուցող ֆիզիկական անձանց եկամտային հարկը։
Սահմանված են եկամտային հարկի հետևյալ դրույքաչափերը՝
• 2022 հունվարի 1-ից՝ 21%
• 2023 հունվարի 1-ից՝ 20%
2. Սոցիալական վճար
Եկամտային հարկից զատ, գործատուները վճարում են սոցիալական ապահովագրության վճարներ
• 5% (մինչև 500,000 ՀՀ դրամ կամ 1,030 ԱՄՆ դոլար եկամտի դեպքում)
• 10% (500,000 ՀՀ դրամից բարձր եկամտի դեպքում):